WTH verdelers voor meer energiebesparing in de 10 kerken in Utrecht

Rekon is gespecialiseerd in de installatietechniek in Heemskerk, Beverwijk, Velsen en omgeving. Sinds 2010 neemt Rekon zijn vloerverwarmingssystemen al af bij WTH voor diverse renovatieprojecten. De tien kerken in Utrecht zijn hier een mooi voorbeeld van. Ook hier heeft Rekon gebruik gemaakt van de nieuwe verdelers van WTH om een nieuw, energiebesparend systeem neer te kunnen zetten.

U zult besparen

Het opstoken van monumentale kerken kost bakken met energie: 300 m3 gas voor het opstoken van 10 naar 18 graden? Opwarmtijd van dagen? Het komt voor. Dit verduurzamen is een flinke klus, die echt niet hoeft te zitten in het plaatsen van warmtepompen. In de Janskerk in Utrecht, één van de tien kerken van de Protestante Gemeente in Utrecht, werd de dichtgeslibte vloerverwarming gezuiverd, een nieuwe verdeling gerealiseerd en de installatie waterzijdig ingeregeld.

Elke kerkbezitter heeft een stevige uitdaging. De energiekosten stijgen de pan uit, de installaties zijn oud en beperkt, en de duurzame mogelijkheden dun. Hoe kun je met zo weinig mogelijk budget, met alle bouwkundige en monumentale beperkingen een exploitatie gezond krijgen. De tien kerken hebben allemaal een uitdaging, die extra urgenter werd toen de energieprijzen de pan uitstegen. De exploitatiemogelijkheden van de gebouwen komen onder druk wanneer de energielasten zo groot worden.

Verschillende uitgangspunten

In opdracht van de Protestante Gemeente produceerde WFS Advies een uiteenzetting van de mogelijkheden. Peter Oosterhagen: “Naast het comfort tijdens gebruik heb je bijvoorbeeld ook te maken met de temperatuurfluctuaties en luchtvochtigheid die van invloed zijn op (monumentale) orgels. De uitgangspunten per gebouw zijn verschillend. De ene kerk heeft gasgestookte luchtverwarmers, de andere radiatoren, en er zijn er drie met vloerverwarming als basis. Ook het gebruik is verschillend.”

De Janskerk is de eerste van de tien die aangepakt is. De kerk is aangesloten op de stadsverwarming. De aftakking naar de vloerverwarming van het gebouw (oppervlak zo’n 5000 m2) is uitgerust met oude tyleenslangen op een ijzeren verdeler. De installatie is niet gescheiden van de stadsverwarming. Oosterhagen: “Het opstoken van de vloerverwarming van 15 naar 18 graden duurde ongeveer 36 uur. Het was overduidelijk dat hier iets aan de hand was. Het opstoken van 10 naar 18 graden voor een trouwerij kostte omgerekend 300 m3 aardgas. Dan snap je dat de exploitatie van zo’n gebouw in het geding komt.”

WFS Advies schakelde vloerverwarmingsspecialist Wilfred de Regt in, die met de bedrijven VSN en Rekon gespecialiseerd is in het reinigen en oplappen van vloerverwarmingsystemen en het waterzijdig inregelen van de installaties. De Regt wist wel hoe laat het was, toen hij de technische ruimte betrad: “De zuurstofdoorlatende tyleenslangen werden zonder scheiding vanuit de stadverwarming gevoed via ijzerhoudende koppelingen en verdelers. IJzer en zuurstof betekent corrosie.”

Bij de eerste metingen bleek dat van de benodigde 10 liter/min flow er maar 1 a 2 liter over was. “De rest van de energie ging via de bypass zo het afvoerputje in, want water zoekt de weg van de minste weerstand.” In de Janskerk verdween zo 2 GigaJoule per dag, omgerekend naar aardgas 60 m3 per dag. De Regt: “Daar kwam ook nog bij dat de thermostatische beveiliging van die bypass defect was.” Volgens de specialist is dit een veelvoorkomend euvel bij dichtgeslibte of slecht ingeregelde installaties.

WTH Verdelers voor een energiebesparend systeem

Hier is dus het nodige te halen. De doorsnedes van de leidingen (zie afbeeldingen) zeiden voldoende over de mate van corrosie. De vloerverwarmingsinstallatie –vervangen is geen optie- werd groep voor groep gespoeld en gereinigd. Net zo lang tot de flow gemaximaliseerd was tot 9 à 10 liter per minuut. De nieuwe verdelers van WTH Vloerverwarming zijn van kunststof, de leidingen en koppelingen zijn van rvs (Temponox van Viega). Zo is geregeld dat er geen ijzer meer in de zuurstofdoorlatende installatie terecht komt.

Andere belangrijke aanpassing in de installatie is de scheiding met een verdeler met platenwisselaar. Omdat het hier in totaal om 27 groepen gaat, werd in samenwerking met WTH een verdeler op maat gemaakt, voorzien platenwisselaar (TSA). De ruimtes die verwarmd worden met radiatoren werden door Rekon Installatietechniek waterzijdig ingeregeld. Dit betekende dat het benodigde vermogen en flow bepaald is, en de radiatoren voorzien zijn van nieuwe thermostatische afsluiters van Danfoss.

Resultaten

In januari werd de klus geklaard, dus concrete besparingsresultaten zijn er nog niet. Met warmtebeeld werd wel de opwarming gemeten. De 36 uur voor het opstoken van de installatie werd gereduceerd tot 10 uur. “Kerken zullen gezien hun inhoud en beperkingen aan de schil niet gauw energiezuinig worden, maar alleen al dit resultaat is heel bemoedigend. In Utrecht wachten nog meer klussen verwachten Wilfred en Peter. De Nicolai-kerk, uitgerust met een vloerverwarmingssysteem dat zelfs afgekoppeld is omdat het niet meer werkt, en de Jacobikerk moeten de volgende worden. In afwachting van de resultaten komen later wellicht de overige kerken, waaronder de Domkerk, aan de beurt.